Procesy Tumskie Edycja II – proces karny. Glosa. | Wyższa Szkoła Prawa we Wrocławiu

Treść wyroku

Wyrokiem z dnia 19 maja 2025 r. wydanym w sprawie Konrada Zależnego oskarżonego o to, że w okresie od 14 marca 2023 roku do 17 kwietnia 2023 roku w Wielkogrodzie wspólnie i w porozumieniu z Tobiaszem Rybką i innymi nieustalonymi osobami, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w krótkich odstępach czasu, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, czyniąc z popełnienia czynu stałe źródło dochodu, wbrew przepisom ustawy wprowadził do obrotu znaczne ilości środków odurzających i substancji psychotropowych, w ten sposób, że nabył od nieustalonych osób, a następnie dostarczył Tobiaszowi Rybce, środki odurzające w postaci susza ziela konopi innych niż włókniste w ilości nie mniejszej niż 1165 g netto o wartości 30.000 złotych oraz substancje psychotropowe w postaci 10 sztuk tabletek MDMA o wartości 100 złotych, oraz MDMA w postaci proszku w ilości 2,5 o wartości 500 zł, o łącznej wartości 31.275 złotych, przekazując te narkotyki Tobiaszowi Rybce, które ten następnie przekazał do dalszego obrotu, udzielał oraz konsumował tj. o czyn z artykułu 56 ust. 3 i art. 59 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii z art. 11 § 2 k.k., art. 12 k.k. i art. 65 § 1 k.k. Sąd: uznał oskarżonego Konrada Zależnego za winnego czynu opisanego w części wstępnej wyroku, tj. występku z art. 56 ust.3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii i art. 59 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 § 1 k.k. i art. 65 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 56 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierzył mu karę 3 (trzech) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności oraz na podstawie art. 33 § 2 k.k. karę 100 (stu) stawek dziennych grzywny, przyjmując wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 30 (trzydziestu) złotych (punkt I wyroku); na podstawie art. 45 § 1 k.k orzekł wobec oskarżonego przepadek korzyści majątkowej w związku z czynem opisanym w części wstępnej wyroku w kwocie 31.275 złotych (punkt II wyroku); na podstawie art. 63 § 1 k.k. zaliczył oskarżonemu Konradowi Zależnemu — okres zatrzymania i tymczasowego aresztowania od dnia 19 listopada 2023 r. godz. 8:20 do dnia 18 maja 2025 roku godz. 15:20 — na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności (punkt III wyroku); na podstawie art. 70 ust. 4 ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii orzekł od oskarżonego na rzecz Dolnośląskiego Centrum Zdrowia Psychicznego sp. z o.o., na cele związane z zapobieganiem i zwalczaniem narkomanii, nawiązkę w wysokości 2000 (dwóch tysięcy) złotych (punkt IV wyroku); zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. Malwiny Pajączek 1.845 (jednego tysiąca ośmiuset czterdziestu pięciu) złotych brutto tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu oskarżonemu (punkt V wyroku); na podstawie art. 626 § 1 k.p.k. zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa zwrot kosztów sądowych, a na podstawie art. 2 w zw. z art. 3 ust. 1 i art. 6 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych wymierzył im opłaty w wysokości 1000 zł (punkt VI wyroku).

Zbieg przepisów ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii

W pierwszej kolejności należy w pełni zaaprobować przyjęty przez Sąd zbieg przepisów art. 56 ust. 1 i 59 ust 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Zgodnie z pierwszą z regulacji, kto wprowadza do obrotu środki odurzające, substancje psychotropowe, słomę makową lub nowe substancje psychoaktywne albo uczestniczy w takim obrocie, podlega grzywnie i karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. Zgodnie zaś z drugą, kto w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej, udziela innej osobie środka odurzającego, substancji psychotropowej lub nowej substancji psychoaktywnej, ułatwia użycie albo nakłania do użycia takiego środka lub substancji, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. Jak ustalono, w rozpoznawanej sprawie oskarżony zbywał narkotyki innej osobie, widząc o tym, że ta je nabywa częściowo do dalszej odsprzedaży a częściowo do własnego wykorzystania. W doktrynie i judykaturze jednolicie przyjmuje się zaś, że sytuacja taka determinuje wystąpienie rzeczonego zbiegu. Stanowisko takie wyraża choćby J. Karnat. Autorka wskazuje, że „gdy sprawca sprzedaje innej osobie substancje psychoaktywne i wie o tym, że część z nich przeznaczona zostanie przez nią do dalszego obrotu, a część zostanie wykorzystana na własne potrzeby (konsument), to jego zachowanie wyczerpuje znamiona czynu zabronionego z art. 56 ust. 1 NarkU w zb. z art. 59 ust. 1 NarkU w zw. z art. 11 § 2 KK” (J. Karnat, Komentarz do art. 56 [w:] J. Karnat, B. Gadecki [red.], Przepisy karne ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii (art. 53–74). Komentarz, Legalis/el. 2024).

Wyjaśnienia oskarżonego przed sądem a wyjaśnienia w postępowaniu przygotowawczym

Sąd w postępowaniu zakończonym głosowanym wyrokiem bez wątpienia prawidłowo implementował zasadę swobodnej oceny dowodów. Na szczególną aprobatę zasługuje wyraźne zaakcentowanie przez Sąd, iż oderwał on od siebie znaczenia dla sprawy wyjaśnień oskarżonego poczynionych w postępowaniu przygotowawczych od znaczenia wyjaśnień oskarżonego złożonych na samej rozprawie głównej, uznając te pierwsze za wiarygodne, a tym drugim odmawiając znaczenia dowodowego. Wniosek taki był uzasadniony widocznym na pierwszym rzut oka brakiem wewnętrznej spójności wyjaśnień oskarżonego złożonych przed Sądem oraz rozmijaniem się ich z pozostałym materiałem dowodowym. Co istotne, tego typu działania sądów, jako realizujące wspomnianą na wstępie ideę przewodnią, są powszechnie akceptowane i stosowane w orzecznictwie (zob. wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 30 marca 2022 r., II AKa 445/21, Legalis nr 2702021).

Orzeczenie nawiązki oraz grzywny obok kary pozbawienia wolności

Również pozytywnie należy odnieść się do podtrzymania przez Sąd dobrej praktyki orzeczniczej w postaci orzekania nawiązki na podstawie art. 70 ust. 4 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Choć bowiem przepis ten wskazuje na możliwość fakultatywnego wyrokowania w przedmiocie nawiązki, w przypadku przestępstw z art. 53-63 tejże ustawy, to należy zwrócić uwagę na szczególny charakter tejże instytucji. W kwestii tej wypowiedział się choćby Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 6 października 2017 r. (II AKa 253/17; Legalis nr 2974690 ), w którym stwierdził, że „nawiązka zawiera w sobie aspekt wychowawczy. Środek ten ma realnie uzmysłowić sprawcy nieopłacalność, również w aspekcie finansowym, łamania porządku prawnego”. Z analogiczną aprobatą należy potraktować orzeczenie obok kary pozbawienia wolności grzywny. Praktyka taka jest powszechnie stosowania przez sądy, jako odpowiedź na stopień zawinienia i poziom społecznej szkodliwości czynu. Nierzadko przyjmuje się, że dopiero łączne wymierzenie kar w przypadku przestępstw penalizowanych ustawą o przeciwdziałaniu narkomanii zapewnia należytą realizację dyrektyw wymiaru kary (zob. wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 7 czerwca 2017 r., IV Ka 400/17, Legalis nr 2113277).

Ogólny wymiar kary

Jeżeli zaś już skupić się na samym wymiarze kary, to pochwalić należy także konstatację Sądu związaną z wpływem na ostatecznie przyjęte sankcje szeregu okoliczności związanych z samą charakterystyką popełnionego czynu oraz z osobą sprawcy. Sąd wyraźnie dał bowiem do zrozumienia, że przy wymierzaniu kary kierował się motywacją sprawcy, ilością wprowadzonych narkotyków, przyznaniem się do czynu, przeszłością kryminalną sprawcy, społeczną szkodliwości czynu oraz faktem samego zmiany zachowania przez oskarżonego. Powyższe pokazuje, jak kompleksowo Sąd rozstrzygał zadaną mu sprawę. Działanie takie jest zgodne zasadami dobrej praktyki sądowej, o których wielokrotnie wypowiadał się Sąd Najwyższy, w tym choćby w wyroku z dnia 24 lipca 2020 r., w którym wskazał, że „stopień społecznej szkodliwości czynu jest jednym z czynników uwzględnianych przy wymiarze kary, ale nie jedynym. Artykuł 53 § 1 i 2 KK odnosi się również do stopnia winy, celów zapobiegawczych i wychowawczych, jakie ma spełniać wymierzona kara, właściwości i warunków osobistych sprawcy, sposobu życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowania się po jego popełnieniu” (V KK 253/20, Legalis nr 2647614).